Nieinwazyjny czas przerwania filmu łzowego
Środa, 8 maja 2024
Czy zastanawiałeś się kiedyś, skąd biorą się łzy i po co właściwie są nam potrzebne? Wbrew pozorom łzy nie napływają do naszych oczu tylko wtedy, kiedy płaczemy. Cieniutka warstwa łez stale pokrywa powierzchnię gałki ocznej, stanowiąc naturalną barierę zabezpieczającą ją przez zarazkami i zanieczyszczeniami. Jest również niezbędna do zapewnienia oczom odpowiedniego stopnia nawilżenia. Z dzisiejszego artykułu dowiesz się, czym jest czas przerwania filmu łzowego i na czym polega jego badanie.
Łzy pokrywające gałkę oczną nazywane są filmem łzowym. Składa się on z trzech warstw, z których każda pełni nieco odmienne funkcje. Najbliżej nabłonka rogówki znajduje się warstwa śluzowa, wydzielana przez komórki kubkowe spojówki. Jest odpowiedzialna za przyleganie i utrzymywanie się filmu łzowego na powierzchni oka. Warstwa środkowa, nazywana mucynową i wydzielana przez gruczoły łzowe, składa się z wody oraz rozpuszczonych w niej substancji mineralnych. Jej rolą jest odżywienie oraz natlenienie rogówki. Natomiast zadaniem zewnętrznej, tłuszczowej warstwy emulsji łzowej (wydzielanej przez gruczoły łojowe Meiboma) jest ochrona przed nadmiernym odparowywaniem wody oraz zapewnienie powiekom odpowiedniego poślizgu w trakcie czynności mrugania. Gdy skład chemiczny poszczególnych warstw filmu łzowego ulegnie zaburzeniu, może wystąpić tzw. zespół suchego oka.
Łzy w dużej mierze składają się z wody – dlatego nieuniknione jest ich odparowywanie. Aby oko mogło być właściwie nawilżone konieczne jest stałe uzupełnianie ubytków filmu łzowego. Rozprowadzanie cieczy na powierzchni oka następuje dzięki mruganiu, czynności polegającej na bardzo szybkim ruchu powiek. Od mrugnięcia do pojawienia się ubytków w ciągłości emulsji łzowej upływa pewien czas. Określa się go czasem przerwania filmu łzowego.
Badanie czasu przerwania filmu łzowego dostarcza wielu informacji na temat ilości i jakości łez. Można się dzięki niemu dowiedzieć, jaką grubość ma warstwa lipidowa – czyli ta chroniąca oko przed wysychaniem. W większości przypadków badanie przeprowadzane jest z wykorzystaniem fluoresceiny. Jej aplikacja do worka spojówkowego jest całkowicie bezbolesna, podobnie zresztą jak samo badanie. Po podaniu substancji aktywnej pacjent siada przy lampie szczelinowej, opiera brodę na podpórce i patrzy przed siebie. Lekarz prosi o kilkakrotne zamruganie, a następnie powolne otwarcie oczu. Teraz następuje właściwy moment badania. Pacjent przez chwilę musi powstrzymać się od mrugania – w tym czasie lekarz mierzy czas mijający od otwarcia oczu a przerwaniem filmu łzowego. Czynność powtarzana jest kilkukrotnie, najczęściej trzy razy. Po zakończeniu badania okulista wylicza średnią i podaje pacjentowi ostateczny wynik. Prawidłowy czas przerwania filmu łzowego powinien wynosić więcej niż 10 sekund. Jeśli czas jest krótszy, może to wskazywać na nieprawidłowości w obrębie warstwy lipidowej. Natomiast gdy wynik jest mniejszy niż 5 sekund, najprawdopodobniej mamy do czynienia z zespołem suchego oka.
