Do czego może doprowadzić zespół suchego oka?
Środa, 24 kwietnia 2024
Określenie „zespół suchego oka” jest stosowane w odniesieniu do schorzeń związanych z nieprawidłowym nawilżeniem powierzchni rogówki i spojówki. ZSO to choroba przewlekła, występująca najczęściej obuocznie. Badania epidemiologiczne wykazały, że tego rodzaju dysfunkcje mogą dotyczyć aż 11 – 17% dorosłych. Nieleczony zespół suchego oka nie tylko powoduje znaczny dyskomfort i utrudnia normalne funkcjonowanie, lecz może prowadzić do wielu groźnych powikłań. Które symptomy mogą wskazywać na rozwój schorzenia? Jakie są prawdopodobne przyczyny tego rodzaju dolegliwości? I wreszcie: dlaczego zespołu suchego oka nie należy bagatelizować? Spróbujmy się temu przyjrzeć.
Typowymi symptomami zespołu suchego oka są pieczenie i ból oczu oraz uczucie piasku pod powiekami. Na początku objawy są łagodne i zwykle ustępują po nocnym odpoczynku, dlatego chorzy często zwlekają z decyzją o pójściu do okulisty. Z biegiem czasu dolegliwości przybierają na sile: pojawia się zaczerwienienie i coraz większa drażliwość oczu, zaczynają występować czasowe zaburzenia ostrości widzenia (zamglenie obrazu), ograniczona zostaje ruchomość powiek, a w worku spojówkowym gromadzi się wydzielina surowicza. Wreszcie symptomy nasilają się tak bardzo, że zaczynają pojawiać się codziennie. Z czasem dołączają do nich uporczywe bóle głowy i uczucie sztywnienia karku. Nasileniu objawów sprzyja przebywanie w dusznych i zakurzonych pomieszczeniach, palenie papierosów, kontakt z parującymi substancjami chemicznymi, klimatyzacja, pływanie w chlorowanej wodzie, wysoka temperatura powietrza i silny wiatr. Dolegliwości przybierają na sile również w sytuacjach, gdy chory rzadziej mruga: w trakcie pracy przed komputerem, podczas oglądania filmu czy w czasie długiej podróży samochodem.
Do rozwoju zespołu suchego oka może dojść zarówno w wyniku wydzielania zbyt małej ilości łez przez odpowiednie gruczoły, jak i z powodu nieprawidłowego składu chemicznego filmu łzowego. Efekt takich zaburzeń jest jeden: rogówka i spojówka nie mogą być odpowiednio nawilżone, odżywione i oczyszczone. Przyczyny takiego stanu mogą być różne. Zmniejszone wydzielanie łez obserwuje się przede wszystkim u osób starszych (w ich przypadku jest to zjawisko naturalne). Modyfikacji składu łez sprzyja stosowanie antykoncepcji hormonalnej i zażywanie niektórych leków. Na zwiększone ryzyko wystąpienia zespołu suchego oka narażone są osoby chorujące na cukrzycę, reumatoidalne zapalenie stawów, trądzik różowaty i nowotwory złośliwe. Coraz częściej przyczyną ZSO są także czynniki środowiskowe, przede wszystkim wielogodzinne wpatrywanie się w ekran komputera, tabletu i smartfona. W niektórych przypadkach choroba może wystąpić u osób noszących źle dopasowane soczewki kontaktowe.
Nieleczony ZSO może prowadzić do pojawienia się wtórnych infekcji oka. Ponieważ jedną z podstawowych funkcji filmu łzowego jest ochrona gałki ocznej przez mikroorganizmami chorobotwórczymi, gdy warstwa łez zostaje przerwana, powierzchnia oka staje się bardziej podatna na różnego rodzaju zakażenia. Pozbawiona odpowiedniego nawilżenia rogówka i spojówka zaczynają się coraz bardziej złuszczać, co nie tylko powoduje zaostrzenie dolegliwości bólowych, lecz także sprzyja rozwojowi schorzeń ośrodków optycznych oka. Chociaż takie sytuacje zdarzają się stosunkowo rzadko, dolegliwości towarzyszących zespołowi suchego oka nie można lekceważyć.
