Niejednokrotnie przyjmuje się, że pewne schorzenia mogą zostać odziedziczone. Historia chorób często obejmuje nie tylko choroby, które przeszedł dany pacjent, ale również te, które wystąpiły w rodzinie. Nieco inaczej ma się sprawa z chorobami oczu. Tu genetyka rzadko kiedy odgrywa istotną rolę. Stożek rogówki to jedno z nielicznych schorzeń oczu, gdzie często wspomina się o potencjalnej dziedziczności. Na czym polega stożek rogówki i czy rzeczywiście ma podłoże genetyczne?
Czym jest stożek rogówki?
Zacznijmy od tego, czym jest rogówka i dlaczego jest tak ważna. Rogówka to warstwa gałki ocznej znajdująca się przed soczewką. Składa się z włókien kolagenowych i ma zaokrąglony kształt. Nie tylko chroni soczewkę oka, ale także pełni funkcję skupiającą światło, dzięki czemu widzimy. Dlatego też jest tak ważna.
Może się jednak zdarzyć, że rogówka ulegnie poważnemu osłabieniu, stanie się cienka i w efekcie utraci swój kształt. Staje się wydłużona i przypomina stożek - stąd nazwa choroby, stożek rogówki. Doprowadza to do zaburzenia widzenia, obraz staje się zamazany, często występuje widzenie mnogie i efekt halo wokół źródeł światła. Choć stożek rogówki nie grozi zupełną ślepotą, jego rozwój może utrudnić wykonywanie codziennych czynności
Czy można go odziedziczyć?
Przyczyny powstawania stożka rogówki nie są do końca znane. W niektórych przypadkach wynika on ze starzenia się organizmu, z czym wiąże się zmniejszenie ilości kolagenu w organizmie. Najczęściej stożek rogówki stwierdzany jest u alergików. Wskazuje się, że częste i intensywne pocieranie podrażnionych oczu może uszkodzić rogówkę i w efekcie doprowadzić do powstania stożka. Taki odruch zaś często towarzyszy alergiom, zwłaszcza przy nasileniu objawów i mocnym podrażnieniu oczu. Alergik będzie próbował ulżyć sobie, trąc oczy, w dłuższym okresie czasu jednak może to spowodować większe problemy.
A co z dziedzicznością? Choć mniej więcej 10% pacjentów ze stożkiem rogówki wskazuje, że schorzenie to wystąpiło już wcześniej w rodzinie, nie ma jednoznacznych dowodów na dziedziczność stożka rogówki. Nie znaleziono jak do tej pory genu, który byłby bezpośrednio odpowiedzialny za osłabienie rogówki. Wiadomo natomiast, że stożek rogówki jest bardziej prawdopodobny u osób cierpiących na inne schorzenia genetyczne. Przykładem może być zespół Downa, zespół Marfana, choroba Resfuma, bądź ataksja Friedreicha. Szanse na wystąpienie stożka rogówki w tych wypadkach są dużo większe.
Stożek rogówki - profilaktyka i leczenie
Ponieważ stożek rogówki jest wciąż dość tajemniczą dolegliwością, nie jest też łatwo wskazać skuteczne działania profilaktyczne. Z pewnością można ograniczyć możliwość powstania stożka poprzez ograniczenie pocierania oczu. Nie jest to łatwe, zwłaszcza, gdy pacjent cierpi na podrażnienie oczu i ich pocieranie przynosi znaczną ulgę.
Drugim zaleceniem może być regularne badanie wzroku. Stożek rogówki często zdiagnozowany jest stosunkowo późno ze względu na mało charakterystyczne objawy. Zwłaszcza u osób z wadami wzroku może się wydawać po prostu, że potrzebne są silniejsze okulary. Dlatego też regularne wizyty u okulisty są tak istotne.
Jeśli chodzi o leczenie, nie odkryto jak do tej pory skutecznej metody całkowitego uleczenia stożka rogówki, można jednak zahamować jego rozwój. Na początkowych etapach choroby stosowane mogą być soczewki twarde lub hybrydowe. Coraz popularniejszy jest też zabieg crosslinking polegający na wzmocnieniu połączeń między włóknami kolagenu w oku, co wzmacnia rogówkę i nie pozwala na jej dalsze odkształcanie się. Inną operacją stosowaną w stożku rogówki może być wszczepienie pierścieni INTACS, które utrzymują rogówkę w określonej pozycji i kształcie. Ostatecznym rozwiązaniem może być przeszczep rogówki, jednak odchodzi się od tej metody, jako, że jest bardzo inwazyjna.
