Przyczyny zaćmy

Według doniesień Światowej Organizacji Zdrowia, zaćma jest najczęściej występującą przyczyną upośledzenia wzroku u pacjentów na całym świecie. Co roku z powodu nieleczonej zaćmy wzrok tracą setki tysięcy osób. Najdziwniejsze jest jednak to, że chociaż choroba może rozwijać się przez wiele lat, jej początkowe objawy mogą pozostawać zupełnie niezauważane. Jedynym skutecznym sposobem usunięcia zaćmy jest przeprowadzenie specjalistycznego zabiegu operacyjnego. Zabieg usunięcia zaćmy trwa dosłownie kilkanaście minut, a pacjent może odzyskać wyraźne widzenie już w niedługim czasie po operacji. Jakie są przyczyny powstawania zaćmy?

Zaćma – co to takiego?
Najprościej mówiąc, zaćma to choroba polegająca na zaburzeniu przemiany materii soczewki oka. U osób chorujących na zaćmę dochodzi do zmętnienia naturalnej przejrzystości soczewki, przez co promieniom świetlnym trudniej jest przedostawać się do siatkówki. Następstwem takiego stanu jest zamglenie obrazu i pogorszenie ostrości widzenia. Osoby chorujące za zaćmę skarżą się też na zaburzenia w zakresie oceny odległości (wraz z utratą ostrości widzenia zarówno do dali, jak i do bliży), wrażenie patrzenia jakby przez mgłę, oślepianie przez silniejsze światło, podwojenie obrazu oraz zamazanie konturów przedmiotów.

Przyczyny zaćmy
Przyczyny powstawania zaćmy są bardzo niejednorodne. W przypadku zaćmy starczej (czyli takiej diagnozowanej u pacjentów powyżej 50. roku życia) postępująca w czasie utrata przejrzystości soczewki związana jest z naturalnymi procesami starzenia się organizmu. Im jesteśmy starsi, tym zmniejsza się moc akomodacyjna naszych soczewek. Mówiąc o przyczynach zaćmy należy dokonać rozróżnienia na zaćmę wtórną i wrodzoną, ponieważ patogeneza schorzenia wiąże się w obydwu przypadkach z innymi czynnikami.

Przyczyny zaćmy wrodzonej
W przeciwieństwie do zaćmy wtórnej, dotykającej głównie osoby starsze, zaćma wrodzona występuje u noworodków i bardzo małych dzieci. Jest to poważna choroba narządu wzroku, dlatego do leczenia należy przystąpić jak najszybciej. 30% spośród wszystkich przypadków zachorowań na zaćmę wrodzoną związana jest z czynnikami genetycznymi. Oprócz tego zaćma wrodzona może wystąpić na skutek problemów pojawiających się w ciąży. Dotyczy to przede wszystkim zakażeń wewnątrzmacicznych w trakcie pierwszego trymestru, przyjmowania przez matkę niektórych leków oraz zachorowania w tym czasie na różyczkę. Z drugiej strony przyczyny wystąpienia zaćmy wrodzonej mogą być związane z niektórymi aberracjami chromosomowymi (np. zespołem Downa, trisomią 18, 13 oraz delecją krótkiego ramienia chromosomu).

Przyczyny zaćmy wtórnej
Szacuje się, że zaćma wtórna może występować nawet u 40% osób powyżej 60. roku życia. Zwiększone ryzyko zachorowania pojawia się zwłaszcza u osób z innymi chorobami narządu wzroku, np. ciężką krótkowzrocznością, zapaleniem twardówki, zapaleniem rogówki, jaskrą dokonaną oraz guzami wewnątrzgałkowymi. Rozwój zaćmy często związany jest także z chorobami ogólnoustrojowymi. Większe ryzyko zaćmy pojawia się u osób chorujących na cukrzycę, niedoczynność przytarczyc czy atopowe zapalenie skóry.