Jakie są przyczyny AMD?
Sobota, 23 listopada 2024
AMD, czyli zwyrodnienie plamki żółtej oka, to poważne schorzenie dotykające wielu ludzi po 50 roku życia. Osoby cierpiące na zwyrodnienie plamki żółtej z czasem tracą możliwość wykonywania nawet najprostszych codziennych czynności, mimo, że nie zostają zupełnie niewidome. Czym właściwie jest AMD, jakie są jego przyczyny i przebieg?
Warto na początek dowiedzieć się, czym właściwie jest plamka żółta oka, i dlaczego jest tak ważna w prawidłowym funkcjonowaniu narządu wzroku. Plamka żółta jest częścią gałki ocznej - jest niewielka, ale kluczowa dla widzenia. To największe skupisko fotoreceptorów, czyli inaczej komórek światłoczułych. Znajduje się w centrum siatkówki i odpowiada za widzenie barw i szczegółów, a także za ostrość obrazu i widzenie centralne. Z wiekiem może ona przestać funkcjonować prawidłowo. Często najpierw zanikają funkcje widzenia w jednym oku, a drugie przejmuje odpowiedzialność za uzupełnienie tych braków, w związku z czym niełatwo jest zauważyć zmiany. Dopiero po jakimś czasie, gdy choroba postępuje, lub obejmuje również drugie oko, chory zacznie zauważać, że widzi coraz gorzej. Trudniejsze staje się czytanie, czy prowadzenie samochodu. Objawy nasilają się, znika centralne pole widzenia. W przypadku zwyrodnienia plamki żółtej, na zaawansowanym etapie choroby centrum pola widzenia staje się niewyraźną plamą. Choć nie oznacza to zupełnej utraty wzroku, bo widzenie obwodowe nadal funkcjonuje dobrze, wykonywanie większości codziennych czynności staje się bardzo trudne. Zwyrodnienie plamki żółtej oka to choroba przewlekła, i niestety, nieuleczalna. Na ten moment możemy jedynie spowolnić lub zahamować jej rozwój. Na jakiś czas można również poprawić ostrość widzenia, medycyna nie wynalazła jednak jeszcze sposobu, by wyleczyć tę chorobę.
Zwyrodnienie plamki żółtej może przebiegać na dwa sposoby. O wiele częstsza jest odmiana sucha. Najczęściej zdarza się ona osobom po 70 roku życia. Choroba rozwija się wówczas powoli, często najpierw w jednym oku, a potem dopiero w drugim. Objawy zauważalne są dopiero po jakimś czasie, na początkowym etapie choroby trudno zauważyć zmiany. Plamka żółta stopniowo zanika. Znajdujące się w niej fotoreceptory obumierają, a sama plamka żółta z czasem przestaje funkcjonować. Dużo groźniejszą, ale też o wiele rzadszą odmianą przebiegu zwyrodnienia plamki żółtej oka jest postać mokra, czy też inaczej wysiękowa. Przytrafia się ona jednak osobom znacznie młodszym - już od 50 roku życia. W tym przypadku następuje niedotlenienie komórek siatkówki, co prowadzi do tworzenia się patologicznych naczyń krwionośnych w gałce ocznej. Następuje nagłe pogorszenie wzroku. W tej sposób choroba wykrywalna jest szybciej, ale też o wiele szybciej postępuje i może ostatecznie prowadzić do niemal zupełnej ślepoty w bardzo krótkim czasie.
Podstawową przyczyną zwyrodnienia plamki żółtej oka jest wiek. Podobnie, jak wszystkie inne organy w naszym ciele, gałki oczne ulegają z czasem degeneracji i osłabieniu, co prowadzić może do różnych schorzeń, w tym właśnie zwyrodnienia plamki żółtej oka. Nie jest to jednakże jedyna przyczyna. Dotychczas nie odkryto wszystkich, ale do najczęstszych zalicza się czynniki genetyczne, palenie tytoniu, czy długotrwałe narażenie na intensywne światło. Nie bez znaczenia są również inne schorzenia, takie jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, miażdżyca, czy otyłość. Co ciekawe, stwierdzono również zależność między AMD a rasą, płcią i kolorem tęczówek. Kobiety, osoby rasy białej i o jasnych oczach chorują na zwyrodnienie plamki żółtej częściej.
