Sobota, 23 listopada 2024
Chorób oczu nie należy bagatelizować. Utrata wzroku to poważne zagrożenie. Wśród chorób mogących doprowadzić do ślepoty całkowitej, jedną z najgroźniejszych jest z pewnością AMD, czyli zwyrodnienie plamki żółtej. Skrót pochodzi od angielskiego age-related macular degeneration. Nazwa wskazuje więc, że jest to choroba związana z wiekiem, nie jest to jednak do końca prawdą. Zwyrodnienie plamki żółtej występuje bowiem w dwóch postaciach, suchej i mokrej. Postać sucha stanowi ponad 85% przypadków i faktycznie przytrafia się najczęściej osobom po 60 roku życia. Postać mokra jednak, stanowiąca około 10-15% wszystkich przypadków AMD może dotknąć pacjentów w każdym wieku. Jest też dużo groźniejsza ze względu na jej gwałtowność i szybki czas rozwoju. Zwana inaczej wysiękową, mokra postać AMD może rozwinąć się i pozbawić pacjenta wzroku nawet w ciągu kilku tygodni.
Przede wszystkim warto zrozumieć, dlaczego plamka żółta jest tak kluczowa. Jest to niewielki obszar na siatkówce oka. Charakteryzuje się tym, że stanowi największe skupisko fotoreceptorów, czyli komórek światłoczułych. W praktyce oznacza to, że plamka żółta skupia na sobie najwięcej promieni świetlnych, dzięki czemu widzimy. Jej zwyrodnienie zaś oznacza, że procesy te stają się zagrożone, a pacjent traci wzrok, zwłaszcza w centralnej części pola widzenia. Chory zauważa ciemną plamę w centrum widzenia, pojawiają się problemy z widzeniem w ciemności i z bliska, kłopotliwe staje się pisanie i czytanie. Dodatkowo częste jest falowanie linii prostych. W przypadku zauważenia takich objawów bardzo ważne jest, by natychmiast udać się do okulisty. Jeśli zdiagnozowana zostanie mokra postać AMD, może to oznaczać, że konieczne będzie bardzo szybkie działanie, by spowolnić chorobę.
Postać mokra AMD nie zależy od wieku, nie wynika bowiem ze starzenia się organizmu i obumierania komórek w plamce żółtej. W tym przypadku w plamce żółtej powstają nieprawidłowe, patologiczne naczynia krwionośne. Samo ich pojawienie się spowoduje raczej objawy takie jak falowanie linii i liter. Naczynia te jednak mają cienkie ścianki, a jeśli pękną, następuje rozlanie się krwi pod siatkówką, powodując utratę wzroku.
Wiadomo już, że na rozwój mokrej postaci AMD nie ma większego wpływu wiek - może ona przytrafić się też osobom młodym. Jest jednak kilka innych czynników ryzyka rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej. Badania wskazują, że na AMD częściej zapadają osoby rasy białej i o jasnych tęczówkach. Ryzyko jest też wyższe u kobiet niż u mężczyzn, a także u palaczy niż u osób niepalących. Nie bez znaczenia są też uwarunkowania genetyczne - nie jest to choroba bezpośrednio dziedziczna, jeśli jednak wystąpiła już w rodzinie, istnieje większe ryzyko jej pojawienia się ponownie. AMD występuje też często jako powikłanie otyłości, chorób serca, czy układu krążenia. Wreszcie przyczynami wystąpienia zwyrodnienia plamki żółtej mogą być nieodpowiednia dieta, czy długotrwałe przebywanie na słońcu bez odpowiedniej ochrony.
Zwyrodnienie plamki żółtej jest, niestety, chorobą nieuleczalną. Spowolnić można jedynie jej przebieg, pozwalając pacjentowi, by dłużej cieszył się widzeniem. W klinikach okulistycznych dostępne są preparaty pozwalające na spowolnienie tworzenia się patologicznych naczyń krwionośnych w oku. Aplikowane są one w warunkach ambulatoryjnych, bezpośrednio na oko pacjenta. Lek wstrzykiwany jest do gałki ocznej. Zabieg ten powtarzany jest raz na kilka tygodni, a w przypadku niektórych preparatów raz na kilka miesięcy.