Jaskra pourazowa - co to jest?

Jaskra stanowi drugą (zaraz po zaćmie) najczęstszą przyczynę utraty wzroku na świecie. Eksperci ustalili, że na jaskrę może chorować nawet milion Polaków. Blisko połowa z nich w ogóle nie wie o swojej chorobie. Nieleczona jaskra grozi całkowitą ślepotą, dlatego terapię najlepiej rozpocząć w początkowym stadium. Decydujące znaczenie ma tu jak najwcześniejsze postawienie diagnozy. Zmiany powstałe w wyniku tej poważnej choroby są nieodwracalne, dlatego WHO uznało ją za znacznie groźniejszą od zaćmy. Istnieje kilka typów jaskry. W większości z nich w wyniku nienaturalnie podwyższonego ciśnienia wewnątrzgałkowego dochodzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego odpowiedzialnego za przewodzenie impulsów z siatkówki do mózgu. Konsekwencją postępującego zaniku II nerwu czaszkowego jest zawężenie pola widzenia i obniżanie ostrości widzenia. Zmiany morfologiczne nerwu wzrokowego mogą wystąpić także na skutek urazu głowy. W takich przypadkach mówi się o tzw. jaskrze pourazowej.

Kiedy mamy do czynienia z jaskrą pourazową?
Określenie jaskra pourazowa jest stosowane w odniesieniu do retinopatii nerwu wzrokowego powstałej w wyniku urazów w obrębie różnych struktur głowy. Dotyczy to zarówno urazów wewnątrz-, jak i zewnątrzczaszkowych. Jaskra pourazowa może rozwinąć się na skutek uszkodzenia ciała rzęskowego lub wylewu wewnętrznego powstałego w następstwie działania sił zewnętrznych powodujących gwałtowny wzrost ciśnienia śródczaszkowego. Ponieważ w trakcie urazu dochodzi do przemieszczenia struktur w mózgu, odchodzące od niego nerwy czaszkowe mogą ulec przerwaniu, naciągnięciu lub zmiażdżeniu. Dotyczy to także nerwu wzrokowego, kluczowego dla prawidłowego funkcjonowania oka. W trakcie urazu może dojść także do uszkodzenia II nerwu czaszkowego przez odłamy kostne. Pojawiające się obrzęki tkanek wywierają nacisk na włókna, doprowadzając do upośledzenia funkcjonowania nerwu wzrokowego. Z czasem zmiany się pogłębiają, a postępujący zanik może doprowadzić do nieodwracalnej utraty widzenia.

Czym się objawia jaskra pourazowa?
Jaskra pourazowa może rozwinąć się w różnym czasie po urazie. U części pacjentów choroba ujawnia się bezpośrednio po wypadku, u innych daje o sobie znać dopiero po kilku latach. Największym ryzykiem uszkodzenia nerwu wzrokowego na skutek działania siły zewnętrznej narażone są osoby ze znaczną krótkowzrocznością i aktywnymi infekcjami w obrębie narządu wzroku. W grupie podwyższonego ryzyka znajdują się także pacjenci po operacjach oczu. Szczególnym typem choroby jest retinopatia niedokrwienna, czyli dysfunkcja naczyń siatkówki w następstwie długotrwałego niedotlenienia. Może do niego dojść w przebiegu niektórych chorób przewlekłych, np. nadciśnienia tętniczego i cukrzycy. Jaskra pourazowa jest dość trudna do rozpoznania. Pacjenci zgłaszający się do gabinetów najczęściej skarżą się na pogorszenie ostrości wzroku i zawężenie pola widzenia. Podstawą diagnozy są specjalistyczne badania przedniego i tylnego odcinka oka. Większość struktur anatomicznych można zbadać wykorzystując podstawowe urządzenia okulistyczne, m.in. lampę szczelinową i gonioskop. Lekarz ocenia za ich pomocą stan spojówki, rogówki, komory przedniej, tęczówki, soczewki i przestrzeń kąta tęczówkowo-rogówkowego (kąta przesączania).

Leczenie jaskry pourazowej
Podobnie jak w przypadku tzw. jaskry wtórnej, jaskra pourazowa kwalifikuje się do leczenia zachowawczego. Gdy terapia farmakologiczna okazuje się nieskuteczna, można zastosować także metody zabiegowe.