Jaskra u dziecka

Wedle tradycyjnej arystotelesowskiej teorii człowiek posługuje się pięcioma zmysłami: wzrokiem, dotykiem, smakiem, węchem i słuchem. Najważniejszą funkcję w komunikowaniu się z otoczeniem pełni zmysł wzroku. To właśnie on dostarcza przeszło ¾ bodźców informacyjnych. Ludzki narząd wzroku składa się z gałki ocznej, nerwu wzrokowego i aparatu pomocniczego. Widzenie można zdefiniować jako zdolność organizmu do odbierania bodźców świetlnych. Pochłaniane przez gałkę oczną promienie najpierw są skupiane przez rogówkę, następnie przez soczewkę, a na koniec trafiają na powierzchnię siatkówki, gdzie ulegają przekształceniu na bodźce nerwowe i w tej postaci są przekazywane do mózgu przez nerw wzrokowy. Jedną z bardziej niebezpiecznych chorób oczu jest jaskra. W przebiegu schorzenia dochodzi do nieodwracalnego i postępującego uszkodzenia nerwu wzrokowego. Nieleczona jaskra może prowadzić do pojawienia się znaczących ubytków w polu widzenia, a w zaawansowanej postaci nawet do całkowitej utraty wzroku. Choć grupą najbardziej narażoną na zachorowanie są seniorzy, tego rodzaju zaburzenia mogą rozwinąć się także u osób bardzo młodych. Tzw. jaskra dziecięca stanowi około 0,7 % wszystkich rozpoznań.

Przyczyny jaskry u dziecka
Europejskie Twarzystwo Jaskrowe (European Glaucoma Society, EGS) posługuje się następującą klasyfikacją:
    • jaskra wrodzona – występuje u dzieci do 3. roku życia,
    • jaskra dziecięca – pojawia się między 3. a 10. rokiem życia,
    • jaskra młodzieńcza – jest diagnozowana u osób między 10. a 35. rokiem życia.
Za główną przyczynę jaskry u dzieci uznaje się nieprawidłowości rozwojowe zaistniałe jeszcze na etapie życia płodowego. Na skutek dysgenezy (zwężenia lub zupełnego zamknięcia) położonego między rogówką a tęczówką kąta przesączania dochodzi do upośledzenia prawidłowego przepływu cieczy wodnistej z komory przedniej oka do krwiobiegu. Efektem tej anomalii jest wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego i zmiany w obrębie gałki ocznej. Wśród pozostałych czynników ryzyka wymienia się inne nieprawidłowości rozwojowe narządu wzroku, m.in. zespół Petersa, zespół Riegera, zespół Lowe’a, nerwiakowłókniaki, beztęczówkowość, przemieszczenie soczewki i zaćmę wrodzoną.

Jak się objawia jaskra dziecięca?
Głównymi objawami jaskry wrodzonej u niemowląt są światłowstręt, kurcz powiek i łzawienie. U 80% dzieci symptomy ujawniają się w ciągu pierwszego roku życia. Bardzo charakterystycznym objawem jest powiększenie wymiarów gałki ocznej, do którego dochodzi w wyniku gromadzenia się dużej ilości cieczy wodnistej. W niektórych przypadkach może pojawić się zamglenie rogówki. W badaniu okulistycznym uwidaczniają się takie anomalie jak zwiększenie średnicy rogówki, oczopląs i poszerzenie zagłębienia nerwu wzrokowego.

Leczenie jaskry u dzieci
Metodą stosowaną w leczeniu jaskry u dzieci jest chirurgia kąta przesączania. Zabieg polega na udrożnieniu kąta przesączania w celu obniżenia ciśnienia wewnątrz gałki ocznej. Operacja powinna być wykonana jak najszybciej, ponieważ uszkodzenia nerwu wzrokowego i siatkówki są nieodwracalne i mogą doprowadzić do bardzo szybkiego upośledzenia widzenia. Innym zabiegiem jest trabekulotomia, polegająca na wycięciu nieprawidłowego fragmentu beleczkowania w obrębie kąta przesączania i wytworzeniu nowej drogi odpływu cieczy wodnistej z oka. W celu zdiagnozowania jaskry dziecięcej wykonuje się szereg badań okulistycznych: badanie rogówki, pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, badanie ostrości wzroku, badanie dna oka i badanie kąta przesączania.