AMD a wiek
Czwartek, 9 maja 2024
AMD to skrót pochodzący od angielskiego Age-related macular degeneration i oznacza zwyrodnienie plamki żółtej. Dokładne tłumaczenie pełnej angielskiej nazwy to właściwie „związane z wiekiem zwyrodnienie plamki żółtej”. A zatem, jak sama nazwa wskazuje, jest to choroba powiązana z wiekiem pacjenta. Najczęściej zdarza się u osób po 70 roku życia, niejednokrotnie dotyka też osoby już po pięćdziesiątce. Zdarzają się jednakże przypadki zwyrodnienia plamki żółtej u osób jeszcze młodszych. Nie należy bagatelizować tej choroby, warto poznać jej objawy i przebieg, aby, jeśli zauważymy u siebie niepokojące symptomy, zareagować odpowiednio szybko. AMD jest chorobą nieuleczalną, można jednak spowolnić jej rozwój, a im szybciej zostanie zdiagnozowana, tym większa szansa, że farmakologia pomoże.
W jakiej więc sytuacji osoby młodsze mogą „spodziewać się”, że zachorują na zwyrodnienie plamki żółtej? Nie jest łatwo odpowiedzieć na to pytanie, warto natomiast uświadomić sobie, że AMD występuje w dwóch odmianach. Odmiana pierwsza, zwana suchą, to ta dotykająca osoby starsze, czasem po 50 roku życia, a częściej dużo później. Z wiekiem komórki światłoczułe w plamce żółtej powoli obumierają. To właśnie te receptory odpowiedzialne są za prawidłowe działanie plamki żółtej, które polega na zbieraniu światła na siatkówce, dzięki czemu widzimy wyraźnie, rozróżniamy barwy, niezaburzone jest centralne pole widzenia. Zwyrodnienie plamki żółtej oznacza, że tracimy to centralne pole widzenia, obraz staje się nieostry, a z czasem zanika zupełnie. Widzenie obwodowe pozostaje nienaruszone, jednak bez centrum pola widzenia, nawet proste codzienne czynności stają się trudne. Taka forma zwyrodnienia plamki żółtej może powoli rozwijać się latami.
Groźniejsza jest forma morka AMD, inaczej zwana wysiękową. To właśnie ten rodzaj choroby dotyka często osoby młodsze. Jest to forma bardziej gwałtowna, pacjent może niemal całkowicie stracić wzrok nawet w ciągu kilku miesięcy. W tym wypadku komórki światłoczułe nie obumierają w sposób naturalny. W mokrej odmianie AMD na plamce żółtej powstają patologiczne naczynia krwionośne. Ta forma o wiele częściej spotyka osoby po pięćdziesiątce - stanowi około 15% przypadków. Bardzo rzadko zdarza się u osób jeszcze młodszych, nie jest to jednak wykluczone - patologiczne naczynia krwionośne na plamce żółtej mogą pojawić się na przykład w wyniku urazu oka. Dlatego też, choć wystąpienie AMD u osób młodych jest niezwykle mało prawdopodobne, nie można wykluczyć tej możliwości.
Zwyrodnienie plamki żółtej atakuje centralne pole widzenia. Bardzo często występuje najpierw w jednym oku. Widzenie staje się nieco niewyraźne, pacjent może mieć problemy z czytaniem, czy prowadzeniem samochodu. Na tym etapie drugie oko przejmuje funkcje widzenia chorego narządu, przez co bardzo wczesne objawy są trudne do wychwycenia przez samego pacjenta - początkowo nie zauważa się zmian niemal w ogóle. Z czasem wzrok może pogorszyć się w chorym oku do tego stopnia, że jest to już dużo bardziej zauważalne, lub drugie oko również zaczyna tracić swoje funkcje. Na zaawansowanym etapie AMD całe centralne pole widzenia może być jedynie ciemną lub rozmazaną plamą.
Lekarz okulista zleci kompleksowe badania, w tym kilka przeznaczonych specjalnie do określenia stanu siatkówki i naczyń krwionośnych w plamce żółtej. To właśnie te testy pomogą ostatecznie określić, czy pacjent cierpi na AMD. Choć nie da się powstrzymać rozwoju tej choroby, istnieje możliwość spowolnienia jej dzięki seriom zastrzyków stosowanych bezpośrednio na gałkę oczną.
