Czy AMD jest dziedziczne?
Sobota, 23 listopada 2024
AMD, age-related macular degeneration, zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem. Pod każdą z tych nazw kryje się to samo schorzenie. Niebezpieczna choroba oczu, odpowiedzialna aktualnie za większość przypadków ślepoty u osób powyżej 60 roku życia. Rzadko, ale zdarza się, że dotyka również osoby młodsze - najczęściej będą to przypadki mokrej odmiany AMD, która atakuje nagle i w szybkim tempie pozbawia pacjenta wzroku. Częściej spotykana, sucha odmiana AMD może rozwijać się nawet latami i występuje najczęściej u osób po 50 roku życia.
Czym właściwie jest zwyrodnienie plamki żółtej i dlaczego jest tak groźne? Zacznijmy od tego, czym jest plamka żółta. To centralna część siatkówki, w dużej mierze odpowiedzialna za skupianie promieni świetlnych, a co za tym idzie, umożliwiająca widzenie. Jest odpowiedzialna za widzenie centralne, rozpoznawanie barw i szczegółów obiektów, zarówno widzianych z bliska, jak i z daleka. Jej zwyrodnienie powodować będzie stopniowe zanikanie centrum pola widzenia, jeśli więc nawet nie doprowadzi do całkowitej utraty wzroku, pacjent może stracić zupełnie widzenie centralne, co zdecydowanie uniemożliwia wykonywanie większości codziennych czynności. O zwyrodnieniu plamki żółtej mówimy, gdy fotoreceptory na powierzchni plamki żółtej stopniowo obumierają, przez co widzenie powoli zanika. Tak dzieje się w przypadku odmiany suchej AMD. Odmiana mokra polega na wytworzeniu się na plamce żółtej nieprawidłowych, patologicznych naczyń krwionośnych, które doprowadzają do szybkiego zaniku funkcji plamki żółtej i w efekcie - utraty wzroku.
Główną przyczyną powstawania zwyrodnienia plamki żółtej jest wiek. Osoby po 50 roku życia są zdecydowanie bardziej narażone na tę chorobę. Fotoreceptory w plamce żółtej obumierają w wyniku naturalnych procesów starzenia się organizmu. Nie jest to jednak jedyny czynnik sprzyjający rozwojowi AMD.
Liczne badania potwierdzają powiązanie zwyrodnienia plamki żółtej także z rasą i płcią. Osoby białe oraz kobiety są bardziej podatne na to schorzenie. Palenie tytoniu i nieodpowiednia dieta to kolejne czynniki, które mają znaczący wpływ na ryzyko wystąpienia AMD. Istnieją także inne prawdopodobne czynniki, jak nadmierna ekspozycja na słońce, nie istnieje jednak wystarczająco dużo badań, by z całą pewnością potwierdzić tę teorię. Objawy zwyrodnienia plamki żółtej są stosunkowo łatwe do zauważenia. Zaczyna się od lekkiego falowania linii, które powinny być proste. Barwy powoli tracą intensywność. W centralnej części pola widzenia zaczyna się pojawiać ciemna plama. Widzenie szczegółów przedmiotów staje się coraz trudniejsze. Ograniczenie ostrości widzenia, problemy z czytaniem i pisaniem. Pogorszenie widzenia przy słabym świetle, na przykład po zmroku. Wszystkie te objawy powinny zaalarmować pacjenta. W domu można przeprowadzić wstępny test na AMD, tak zwany test Amslera - potrzebną do niego planszę łatwo można znaleźć w internecie. Po dokładną diagnozę należy jednak udać się do lekarza okulisty.
Tak, zwyrodnienie plamki żółtej jest chorobą dziedziczną. Nie oznacza to, że jeśli ktoś w twojej rodzinie cierpiał, bądź aktualnie choruje na AMD, ty również zachorujesz ze stuprocentową pewnością. Jednakże badania potwierdziły, że prawdopodobieństwo wystąpienia zwyrodnienia plamki żółtej u osób, u których stwierdzono tę chorobę w rodzinie, jest 15-20% większe. Dlatego też jednym z pytań zadawanych przez okulistę w czasie wywiadu diagnostycznego jest, czy ktoś w rodzinie choruje na AMD.
