Jak można zdiagnozować zaćmę?
Piątek, 26 kwietnia 2024
Zaćma, inaczej nazywana kataraktą, polega na zmętnieniu soczewki oka. Prowadzi to do pogorszenia ostrości widzenia, a w wielu przypadkach nawet do całkowitej utraty wzroku. W zaawansowanych stadiach katarakty chorzy są w stanie jedynie odróżnić dzień od nocy. Na szczęście istnieje skuteczna metoda pomocy osobom z zaćmą – krótka, bezbolesna operacja zwana fakoemulsyfikacją. Specjaliści podkreślają, że świadomość społeczeństwa na temat tego groźnego schorzenia nadal jest niewystarczająca. Polacy często lekceważą pierwsze symptomy mogące wskazywać na zmiany w obrębie soczewki. W dzisiejszym poradniku postanowiliśmy przybliżyć, w jaki sposób diagnozuje się zaćmę i jakie objawy mogą jej towarzyszyć.
W większości przypadków zaćma związana jest po prostu z wiekiem. Tak zwana zaćma starcza obejmuje ponad 90% stawianych diagnoz. Zmętnienie soczewki oka pojawia się tu na skutek naturalnych procesów starzenia się organizmu. Z wiekiem przejrzysta soczewka staje się coraz bardziej matowa, traci też swoją elastyczność. Na podstawie przeprowadzonych badań ustalono, że aż 45% kobiet i 40% mężczyzn po siedemdziesiątce ma tego rodzaju problemy. Pierwsze symptomy zaćmy starczej pojawiają się już w wieku 50-60 lat. Nie znaczy to, że zmiany w soczewce nie mogą dotknąć również osób młodszych. Najważniejszymi czynnikami ryzyka są tu urazy mechaniczne oka, stosowanie kortykosteroidów, wady refrakcji (szczególnie krótkowzroczność) oraz niektóre choroby przewlekłe (np. cukrzyca). Z kolei zaćma wrodzona, pojawiająca się u niemowląt i małych dzieci, może wynikać z predyspozycji genetycznych, infekcji przebytych przez matkę w czasie ciąży oraz przyjmowania przez nią pewnych leków.
Do najczęściej występujących objawów zaćmy zaliczane są przede wszystkim:
• pogorszenie ostrości widzenia nie dające się skorygować okularami,
• oślepianie przez jasne światło,
• pogłębiająca się krótko- lub nadwzroczność,
• trudności z rozróżnianiem kolorów,
• wrażenie patrzenia przez gęstą mgłę,
• utrudnione widzenie po zmroku,
• większa niż zwykle męczliwość oczu.
Zaćmę można rozpoznać w bardzo prosty sposób. W tym celu należy po prostu udać się do okulisty i wykonać podstawowe badania. Na początek lekarz przeprowadzi z nami dokładny wywiad medyczny. Zostaniemy poproszeni o opisanie objawów oraz określenie, od kiedy nam towarzyszą. Pojawią się zapewne pytania o przypadki zaćmy w najbliższej rodzinie (u rodziców i rodzeństwa), przebyte choroby i urazy oraz historię leczenia okulistycznego. Następnie okulista przeprowadzi badanie w lampie szczelinowej. Zostanie nam podany środek rozszerzający źrenice – jego aplikacja jest całkowicie bezbolesna. Najczęściej do stwierdzenia nieprawidłowości w obrębie soczewki wystarczy analiza przedniego odcinka oka. Na podstawie takiego badania możliwa jest ocena rodzaju i stopnia zaawansowania zmian. W celu potwierdzenia rozpoznania często wykonywane jest również badanie dna oka. Zmiany w obrębie tej części oka mogą pojawić się nie tylko w przebiegu katarakty, lecz towarzyszyć także wielu schorzeniom ogólnoustrojowym (np. nadciśnieniu, miażdżycy czy chorobom serca). Niekiedy zaleca się przeprowadzenie badań rozszerzających. Należą do nich m.in. pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, topografia rogówki, biometria optyczna, pomiar gęstości komórek śródbłonka, OCT plamek, OCT nerwu wzrokowego. Gdy ich wyniki potwierdzą obecność katarakty (i nie ma żadnych przeciwwskazań) pacjent może być skierowany na zabieg fakoemulsyfikacji.
