Czym jest zaćma wtórna?
Sobota, 23 listopada 2024
Zwana inaczej kataraktą zaćma to schorzenie mogące powodować całkowitą ślepotę, jeśli nie zostanie na czas uleczone. Trafia się najczęściej osobom starszym, jest bowiem związana z naturalnymi procesami starzenia się organizmu. Nie jest to jednak regułą - zaćma może wystąpić również u osób młodych. Jej przebieg jest dość nieprzewidywalny. Wymaga ona szybkiej reakcji, jeśli pacjent chce wrócić do pełnego komfortu widzenia. Zaćmę leczy się operacyjnie, za pomocą zabiegu zwanego fakoemulsyfikacją. Polega on na rozbiciu naturalnej soczewki, która straciła przejrzystość i wszczepieniu na jej miejsce syntetycznego implantu. Zabieg jest skuteczny i bezpieczny. Zdarza się jednak, że po jakimś czasie (rzadziej kilka tygodni, częściej kilka lat) od operacji pacjent znów zaczyna widzieć gorzej. Mówi się wówczas o zaćmie wtórnej, określanej też jako powikłanie po zaćmie. Sztuczny implant jednakże nie może zmętnieć, na czym więc właściwie polega zaćma wtórna?
W czasie operacji fakoemulsyfikacji soczewka zostaje rozbita i usunięta z oka, ale pozostawia się tylną torebkę, w której soczewka jest umiejscowiona. Wynika to z konieczności umieszczenia implantu odpowiednio w oku, a torebka stanowi naturalną „bazę”, na której można umieścić syntetyczną soczewkę. Po zabiegu należy stosować się do zaleceń lekarza, przyjmować krople do oczu i odpoczywać.
Zdarza się jednak, że po jakimś czasie od operacji zaczyna mętnieć pozostawiona w oku torebka soczewki. Przyczyny mogą być różne. Starzenie się, urazy, stany zapalne, cukrzyca, bądź inne zaburzenia metaboliczne, a nawet kontakt tkanek oka ze sztuczną soczewką. Wyleczenie zaćmy wtórnej jest właściwie jeszcze prostsze niż wyleczenie zaćmy właściwej.
Objawy zaćmy wtórnej są bardzo podobne to objawów zaćmy, którą pierwotnie leczono. Może to być zamglenie obrazu, problemy z kontrastem, skrzywiony obraz, problem z widzeniem barw, czy krzywienie się obrazu. Ponieważ symptomy te przypominają znane już pacjentom objawy, często zgłaszają się oni do lekarza okulisty, który operował ich zaćmę, mówiąc, że „zaćma wraca” i że „znowu się to dzieje”. W takim przypadku lekarz okulista jest najczęściej w stanie niemal błyskawicznie zdiagnozować problem.
Nazwa „zaćma wtórna”, czy „powikłanie po zaćmie” przyjęło się w medycznym świecie, choć nie jest do końca odpowiadające rzeczywistości. Nie jest to bowiem nawrót zaćmy, ani powikłanie po operacji jako takie, a raczej podobne schorzenie występujące na innej części oka. Leczenie zaćmy wtórnej, podobnie jak w przypadku zaćmy, odbyć się może jedynie za pomocą zabiegu chirurgicznego. Nie istnieją leki farmakologiczne, które pozwoliłyby na wyleczenie tego schorzenia. Zabieg jest jeszcze łatwiejszy niż fakoemulsyfikacja. Nazywa się kapsulotomia tylna i wykonany jest z użyciem lasera Nd:YAG. W ramach zabiegu wycina się niewielki otwór w tylnej powierzchni torebki soczewkowej. Operacja wykonywana jest w pozycji siedzącej, pod znieczuleniem miejscowym, które aplikowane jest za pomocą kropli. Dodatkowo na oko aplikuje się krople poszerzające źrenice. Lekarz kieruje wiązkę lasera na tylną torebkę soczewki. Pozwala to na zniwelowanie zamglenia i przywrócenie ostrego widzenia. Sam zabieg trwa niemal dosłownie sekundy. Pacjent może opuścić klinikę już pół godziny po jego wykonaniu, nie jest konieczny okres rekonwalescencji.
Dowiedziono, że określone materiały, z których wykonane są sztuczne soczewki wszczepiane w ramach leczenia zaćmy zwiększają ryzyko późniejszego zmętnienia torebki tylnej. Aby więc zaoszczędzić sobie dodatkowego stresu i kolejnego zabiegu, warto dokonać świadomego wyboru syntetycznej soczewki zanim zdecydujemy się na operację leczenia zaćmy.
