Czynnik ryzyka – co może wpłynąć na pojawienie się AMD?
Czwartek, 9 maja 2024
AMD to skrót od angielskiej nazwy Age-related macular Degeneration, co po polsku określa się mianem zwyrodnienia plamki żółtej. Jest to schorzenie okulistyczne o dużej częstotliwości występowania oraz poważnych konsekwencjach zdrowotnych – choroba ta może doprowadzić nawet do utraty wzroku! Jakie są przyczyny pojawienia się zwyrodnienia plamki żółtej?
Wśród czynników ryzyka wpływających na pojawienie się AMD na pierwszym miejscu bezapelacyjnie znajduje się wiek. Widać to już po angielskiej nazwie, w której podkreślono korelację z wiekiem. Co to oznacza w praktyce? Na AMD chorują przede wszystkim osoby w wieku dojrzałym, zwykle po sześćdziesiątym roku życia, choć już osoby, które ukończyły pięćdziesiąt lat uważa się w okulistyce za należące do grupy podwyższonego ryzyka.
Nie do końca wyjaśniona jest przyczyna kolejnej korelacji, ale statystyki wskazują, że wśród osób borykających się z AMD przeważają posiadacze niebieskich oczu. Częściej na AMD zapadają tez kobiety niż mężczyźni. O ile wśród młodszych pacjentów nie jest to tak wyraźne, to już po siedemdziesiątym piątym roku życia dwa razy więcej kobiet niż mężczyzn ma początkowe stadium tej choroby i aż siedem razy więcej – zaawansowane stadium AMD.
Także rasa może predysponować do wystąpienia AMD. Zaawansowane zmiany w obrębie plamki żółtej częściej występują u przedstawicieli asy białej niż rasy czarnej.
Okuliści stawiają też tezę o genetycznym uwarunkowaniu zwyrodnienia plamki żółtej. Choć nie udało się jeszcze zidentyfikować konkretnego czynnika, daje się zauważyć, że występowanie AMD w rodzinie zwiększa ryzyko zachorowania u pacjenta.
To jednak jeszcze nie wszystko. Wiadomo, że większe ryzyko zachorowania na zwyrodnienie plamki żółtej występuje u osób cierpiących na następujące dolegliwości: nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, otyłość. Problemom z plamką żółtą sprzyja też podwyższony poziom cholesterolu.
Także nieodpowiednia dieta może sprzyjać rozwojowi problemów z plamką żółtą. Szczególnie negatywny wpływ ma tutaj nadużywanie alkoholu oraz spożywanie tłustych i ciężkostrawnych potraw oraz zbyt niska podaż witamin i minerałów. Warto tu jednak zaznaczyć, że tego rodzaju dieta często łączy się z opisanymi wyżej chorobami towarzyszącymi AMD, dlatego trudno jest te dwa czynniki ryzyka traktować całkowicie rozłącznie.
Bardzo silna korelacja występuje też między nałogowym paleniem tytoniu a AMD. Statystyki pokazują, że palacze sześciokrotnie częściej zapadają na tę chorobę niż osoby niepalące. Także nadmierne wystawianie oczu na działanie słońca sprzyja rozwojowi zwyrodnienia plamki żółtej.
Jak widać, wiele czynników ryzyka wystąpienia zwyrodnienia plamki żółtej jest całkowicie poza naszym wpływem – nie możemy zmienić wieku, rasy, koloru oczu, płci czy uwarunkowań genetycznych. Warto jednak skoncentrować się na dwóch kwestiach. Pierwsza to zdrowy tryb życia – aktywność fizyczna i prawidłowo zbilansowana dieta nie zagwarantują nam zdrowego wzroku, ale znacząco obniża ryzyko wystąpienia AMD, a także oczywiście innych chorób. Kolejnym elementem są regularne kontrole u okulisty. Już po czterdziestym roku życia warto wpisać sobie do kalendarza wizyty kontrolne – na początek wystarczy zjawiać się w gabinecie okulistycznym co dwa lata, by wykryć ewentualne niepokojące objawy.
